W momencie zawarcia związku małżeńskiego z mocy prawa między małżonkami powstaje wspólność majątkowa. Stanowi ona ustawowy ustrój majątkowy małżonków, który małżonkowie mogą na mocy umowy zawartej w formie aktu notarialnego rozszerzać, ograniczać albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.
Ustawowy ustrój majątkowy przewidujący wspólność majątkową małżonków powoduje przede wszystkim, że przedmioty nabyte przez oboje małżonków lub każdego z nich podczas trwania tej wspólności stanowią majątek wspólny małżonków. Istnieje domniemanie tego, że przedmiot majątkowy, który został nabyty w trakcie trwania wspólności majątkowej, wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków, zatem twierdzenie odwrotne należy udowodnić. O tym, czy dany przedmiot majątkowy należy do majątku wspólnego decyduje czas, w którym nastąpiło jego nabycie.
Ponadto zgodnie z art. 31 § 2 k.r.o. do majątku wspólnego należą w szczególności:
Wymienione w art. 31 § 2 k.r.o. elementy nie stanowią jednak katalogu zamkniętego. Przepis ten wskazuje jedynie na najistotniejsze elementy majątku wspólnego, dlatego również inne, niewymienione w nim przedmioty mogą należeć do majątku wspólnego małżonków. Przepisy przewidują, że wszystkie przedmioty majątkowe, które nie są objęte wspólnością majątkową, należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Dlatego najłatwiej, sprawdzając czy dany przedmiot należy do majątku wspólnego, wyeliminować wszystkie przedmioty należące do majątku osobistego małżonków, które zostały wymienione w art. 33 k.r.o. Pozostałe przedmioty należą do majątku wspólnego. Należy także pamiętać, że art. 34 k.r.o. przewiduje rozszerzenie katalogu przedmiotów należących do majątku wspólnego, zgodnie z którym przedmioty zwykłego urządzenia domowego, służące do użytku obojga małżonków należą do wspólności ustawowej, nawet w przypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca postanowił inaczej.
Co do zasady każdy z małżonków ma równe udziały w majątku wspólnym, lecz z ważnych przyczyn może zażądać, by ustalono udziały z uwzględnieniem stopnia, w jakim małżonek przyczynił się do powstania tego majątku. Rzeczy wchodzące w skład majątku wspólnego są we współposiadaniu obojga małżonków. Każdy ze współmałżonków może więc z nich korzystać, jednak tak by nie ograniczać praw swego współmałżonka. Podczas zarządzania majątkiem wspólnym małżonkowie zobowiązani są współdziałać, głównie informować się wzajemnie o stanie majątku wspólnego, zobowiązaniach, które obciążają majątek oraz kwestiach związanych z wykonywaniem zarządu.
Małżonek nie może sprzeciwić się czynnościom zarządu majątkiem wspólnym drugiego małżonka, jeżeli czynności te dotyczą bieżących spraw życia codziennego, zmierzają do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny lub są podejmowane w ramach działalności zarobkowej. W pozostałych kwestiach sprzeciw małżonka jest jak najbardziej skuteczny, a względem osób trzecich wywołuje skutki prawne, jeżeli dana osoba mogła się z nim zapoznać przed dokonaniem konkretnej czynności prawnej.
Przepisy przewidują, że do niektórych czynności prawnych, które, aby były ważnie dokonane, wymagają zgody lub potwierdzenia współmałżonka, a należą do nich:
Trudne do przezwyciężenia przeszkody, na które napotka małżonek podczas prób porozumienia się ze współmałżonkiem lub odmowa zgody na dokonanie konkretnej czynności, mogą stanowić przyczynę zwrócenia się do sądu o zezwolenie na dokonanie czynności, na które sąd zezwala, jeżeli tego wymaga dobro rodziny. Również z ważnych przyczyn sąd może na żądanie jednego z małżonków pozbawić drugiego małżonka samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym lub postanowić, że dokonanie takich czynności będzie wymagało zgody współmałżonka lub sądu.