Przemoc w rodzinie – znęcanie się fizyczne lub psychiczne
1 maja 2016
Odpowiedzialność cywilna za czyn własny – zasady ogólne
5 sierpnia 2016
Uporczywe uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego jest przestępstwem opisanym w artykule 209 Kodeksu karnego. Charakteryzuje się tym, że sprawca jest zdolny zarobkowo i majątkowo do łożenia na rzecz innej osoby, ale stale uchyla się od tego z powodu złej woli. Nie dotyczy to zobowiązanego, który wpłaca jedynie część zasądzonej kwoty (wówczas wykazuje dobrą wolę) oraz gdy jego sytuacja materialna jest dramatyczna na przykład z powodu choroby czy utraty pracy.
Przestępstwo to może być ścigane na wniosek pokrzywdzonego lub z inicjatywy organu pomocy społecznej lub innego podejmującego działania wobec dłużnika. Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa można złożyć w formie ustnej lub pisemnej w najbliższej jednostce prokuratury lub na komendzie policji. Następnie sprawa toczy się z urzędu, a to oznacza, że to prokurator zbiera dowody, przygotowuje i wnosi akt oskarżenia. Jeśli natomiast z powodu zaległości alimentacyjnej finansowego wsparcia rodzinie udziela inna instytucja, ściganie odbywa się z urzędu.
Dowody
Aby sąd nie odrzucił takiego wniosku należy zgromadzić trzy rodzaje dowodów.
Pierwszy z nich dotyczy tego, że sprawca na mocy ustawy lub orzeczenia sądowego rzeczywiście jest zobowiązany do płacenia alimentów.
Dodatkowo powinno się wykazać, że uchylanie się ma charakter uporczywy i świadomy z powodu jego złej woli. Oznacza to, że beneficjent wielokrotnie wzywał oskarżonego do wywiązywania się z należności różnymi metodami, ten jednak tego nie uczynił pomimo posiadania płynności finansowej.
Trzecia kwestia dotyczy tego, że z powodu zaległości alimentacyjnej poszkodowany narażony został na niemożność zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb życiowych nawet jeżeli przy pomocy instytucji lub osób trzecich potrzeby te ostatecznie zostały zaspokojone. Należą do nich: wyżywienie, zakup odzieży i obuwia odpowiedniego do pory roku, ochrona zdrowia oraz kształcenia podstawowe i zawodowe. Jeżeli sytuacja materialna osoby, której należą się alimenty, jest zadowalająca, sąd może odmówić ukarania „alimenciarza”, ponieważ trzeci warunek nie został spełniony.
Sprawa karna a alimenty
Wytoczona sprawa karna ma za zadanie ukaranie sprawcy. Nie zawsze oznacza to, że zadłużenie zostanie wyegzekwowane. Według artykułu 209 kk to przestępstwo zagrożone jest karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia jej maksymalnie na 2 lata. Nie daje jednak gwarancji, że zadłużenie alimentacyjne zostanie spłacone. Sąd może, ale nie musi, zobowiązać sprawcę do wykonania ciążącego na nim obowiązku w przypadku wymierzania kary pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem. Jeżeli wówczas nie uiści należności, kara zostanie odwieszona i może trafić do zakładu karnego.
