Wielość dłużników a wykonanie umowy

Pacta sunt servanda to zasada wywodząca się z prawa rzymskiego, zgodnie z którą umów należy dotrzymywać. Czasem jednak dłużników z danego tytułu jest kilku – kto wówczas powinien wykonać zawarte zobowiązanie i w jaki sposób?

Wielość dłużników może mieć miejsce z różnych przyczyn. Niekiedy wynika to z treści zawartej umowy. Może tak również stanowić nie postanowienie kontraktowe, a wprost przepis prawa, jak w przypadku  umowy najmu – za zapłatę czynszu i innych należnych opłat odpowiadają solidarnie z najemcą stale zamieszkujące z nim osoby pełnoletnie.

Czym jest odpowiedzialność solidarna?

I właśnie wspomniana „odpowiedzialność solidarna” jest jednym z podstawowych pojęć w interesującym nas zakresie. W takiej sytuacji dłużników jest kilku i wierzyciel może dochodzić zaspokojenia swojego roszczenia w całości lub w części od każdego z nich z osobna, od kilku z nich bądź od wszystkich naraz i to od niego zależy, na jakie rozwiązanie się zdecyduje. Wykonanie zobowiązania przez któregokolwiek z dłużników solidarnych zwalnia z tego obowiązku wszystkich współdłużników.

Wspólne kredyty

Poza przytoczonymi przykładami zobowiązań solidarnych warto wspomnieć o wspólnych kredytach. Chodzi tu o sytuację, w której kredyt zaciąga kilka osób, przyjmując na siebie obowiązek jego spłaty. Jest to rozwiązanie atrakcyjne z różnych względów – również w przypadku, gdy jeden z kredytobiorców samodzielnie nie miałby zdolności kredytowej. W przypadku przyjęcia zobowiązania wspólnego przez większą liczbę kredytobiorców bank uzyskuje większą gwarancję spłaty i wówczas brak zdolności kredytowej jednego ze zobowiązanych nie stanowi problemu.

Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych. Innymi słowy, jeśli jeden ze współdłużników zaspokoił ich wierzyciela, ma on wobec pozostałych zobowiązanych roszczenie regresowe – o to, aby zwrócili mu to, co wykonał ponad swoją „część”. Chociaż wierzyciel, jak wspomniano, może domagać się od każdego z dłużników solidarnych wykonania całego zobowiązania, a nie jakiegoś jego wyimka, nie wpływa to na stosunki między samymi dłużnikami. Jeśli nie ma innych postanowień w tym zakresie, zobowiązanie „dzieli się” na każdego dłużnika po równo. Zatem jeżeli A i B mieli zapłacić C solidarnie kwotę 100 złotych, a B zapłacił ją C w całości, to może żądać, aby A zwrócił mu 50 złotych. Co ważne – aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Od czego zależy czy świadczenie jest podzielne?

Nie zawsze jednak kilku wspólnych dłużników to wynik tego, iż zobowiązanie jest solidarne. Jeżeli solidarność nie wynika ani z czynności prawnej, ani z przepisów ustawy, to wówczas tryb dochodzenia realizacji obowiązku przez dłużników zależy od tego, czy zobowiązanie jest podzielnie, czy też nie. Świadczenie jest podzielne, jeżeli może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości. Typowym świadczeniem podzielnym jest zapłata sumy oznaczonej w pieniądzu. W takiej sytuacji dług dzieli się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników. Części te są równe, jeżeli z okoliczności nie wynika nic innego. Z kolei ewidentnie niepodzielny jest obowiązek wydania np. jakiegoś zwierzęcia – z jego istoty wynika wprost, że nie można go w żaden sposób podzielić. Dłużnicy zobowiązani do świadczenia niepodzielnego są odpowiedzialni za spełnienie świadczenia jak dłużnicy solidarni i również przysługuje im prawo do regresu.

Są to jednak wyłącznie podstawowe kwestie związane z występowaniem po stronie dłużników kilku osób. Rozwiązanie konkretnego problemu zależy od okoliczności faktycznych danej sprawy. Jeśli potrzebujesz dokładnej porady zgłoś się do naszej kancelarii.