Otwarcie spadku i jego znaczenie
6 stycznia 2015
Stwierdzenie nabycia spadku
19 lutego 2015
Otwarcie spadku i jego znaczenie
6 stycznia 2015
Stwierdzenie nabycia spadku
19 lutego 2015
Oceń artykuł

Podejrzany to osoba, co do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów albo której bez wydania takiego postanowienia postawiono zarzut w związku z przystąpieniem do przesłuchania w charakterze podejrzanego.

Podejrzany ma prawo:

  1. Składać wyjaśnienia. Może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień. Co istotne, podejrzanego należy pouczyć nie tylko o prawie odmowy składania wyjaśnień lub odpowiedzi na poszczególne pytania oraz że może to uczynić bez podania przyczyny odmowy, ale także o tym, że taka jego postawa nie będzie miała ujemnych skutków procesowych dla niego. Skoro bowiem odmowa złożenia wyjaśnień lub udzielenia odpowiedzi na poszczególne pytania jest prawem oskarżonego, to skorzystanie z tego prawa nie może być poczytane za okoliczność obciążającą. Podejrzany nie ma obowiązku dowodzenia swej niewinności, ani też dostarczania dowodów na swoją niekorzyść.
  2. Żądać do czasu zawiadomienia go o terminie zaznajomienia z materiałami śledztwa podania mu ustnie podstaw zarzutów, a także sporządzenia uzasadnienia na piśmie. Uzasadnienie doręcza się podejrzanemu i jego obrońcy w terminie 14 dni. Ponieważ w postępowaniu przygotowawczym podejrzany nie ma pełnego dostępu do akt, takie uzasadnienie pozwala na pełniejszą informację podejrzanego w przedmiocie stanu postępowania. Z treści uzasadnienia wynika bowiem, jakie fakty i dowody zostały przyjęte za podstawę zarzutów.
  3. Korzystać z pomocy obrońcy. Warto zwrócić uwagę na to, że podejrzany musi mieć wyznaczonego obrońcę jeżeli jest nieletni, głuchy, niemy lub niewidomy, zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności, a także, gdy sąd uzna, że występują inne okoliczności utrudniające jego obronę, z tym, że w razie stwierdzenia przez biegłych lekarzy psychiatrów, że poczytalność podejrzanego w chwili popełnienia czynu jak i w chwili postępowania nie budzą wątpliwości, udział obrońcy w dalszym ciągu nie jest obowiązkowy, a sąd może cofnąć wyznaczenie obrońcy z urzędu. Jeżeli podejrzany wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny, może złożyć do prokuratora wniosek o wyznaczenie mu obrońcy z urzędu. Obrońca może reprezentować podejrzanego przy każdej czynności procesowej, przy czym może działać tylko na jego korzyść, a udział obrońcy nie wyłącza osobistego udziału podejrzanego. Obrońca może składać w imieniu podejrzanego wszelkie wnioski procesowe i odbierać pisma procesowe.
  4. Żądać przesłuchania go z udziałem ustanowionego obrońcy, którego niestawiennictwo nie tamuje jednak przesłuchania.
  5. Żądać w postępowaniu przygotowawczym umożliwienia mu w toku przesłuchania złożenia wyjaśnień na piśmie, przy czym przesłuchujący z ważnych powodów może odmówić zgody na złożenie wyjaśnień na piśmie. Początkowo obowiązujący obecnie kodeks postępowania karnego zakładał możliwość składania pisemnych wyjaśnień tak w postępowaniu przygotowawczym jak i przed sądem, przy czym w stadium sądowym można było na to zezwolić oskarżonemu tylko wyjątkowo. Nowela z dnia 10 stycznia 2003 r. zmieniła ten stan rzeczy, eliminując pisemne składanie wyjaśnień na rozprawie. Pisemne wyjaśnienia na rozprawie są jednak nadal możliwe w razie przesłuchiwania oskarżonego głuchego lub niemego, z którym można porozumieć się pisemnie, bez potrzeby korzystania z pomocy tłumacza. Natomiast w pozostałym zakresie wyjaśnienia pisemne są obecnie dopuszczalne tylko w dochodzeniu i śledztwie. Dotyczą więc jedynie podejrzanego. Jest to jednak obowiązek względny, gdyż z ważnych powodów można odmówić zadośćuczynienia żądaniu podejrzanego lub jego obrońcy.
  6. Uzyskać, za zgodą prokuratora, dostęp do akt i może sporządzać odpisy oraz odpłatnie uzyskać kserokopie z akt lub uwierzytelnione odpisy.
  7. Korzystać z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie włada w wystarczającym stopniu językiem polskim, a także uzyskać wraz z tłumaczeniem odpisy postanowień o przedstawieniu, uzupełnieniu lub zmianie zarzutów, aktu oskarżenia oraz orzeczeń podlegających zaskarżeniu.
  8. Składać wnioski o dokonanie czynności śledztwa lub dochodzenia. podejrzanemu i jego obrońcy nie można odmówić wzięcia udziału w czynności jeśli tego żądają
  9. Zgłosić wniosek o końcowe zaznajomienie go z materiałami postępowania, przy czym w przypadku prawidłowego powiadomienia go o terminie tej czynności, jego nieusprawiedliwione niestawiennictwo, nie tamuje dalszego postępowania.
  10. W terminie trzech dni od daty zaznajomienia, ma prawo do złożenia wniosku o uzupełnienie postępowania.
  11. Jako strona postępowania może składać zażalenia na postanowienia i zarządzenia oraz czynności nie będące postanowieniami ani zarządzeniami naruszające jego prawa.

Przepisy procedury karnej nakładają na organy prowadzące postępowanie obowiązek informowania podejrzanego o jego prawach i obowiązkach. Brak albo mylne pouczenie nie może wywoływać ujemnych skutków procesowych dla podejrzanego. Oznacza to, że czynności przeprowadzone z naruszeniem tego obowiązku, w efekcie których sytuacja procesowa podejrzanego uległa pogorszeniu są bezskuteczne. Jeżeli podejrzany nie zrozumiał pouczenia, może domagać się jego powtórzenia.

Adwokat Kamila Łukowicz
Adwokat Kamila Łukowicz
Adwokat wpisany na listę prowadzoną przez Okręgową Radę Adwokacką we Wrocławiu, wspólnik w spółce komandytowej. Jest absolwentką Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Od wielu lat z powodzeniem doradza firmom, prowadzi sprawy z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego. Pozostaje do Państwa dyspozycji pod numerem telefonu: tel: 888 603 800