Dowody w sprawie o rozwód
27 września 2019
Zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego: doręczanie pism procesowych
14 października 2019
Dowody w sprawie o rozwód
27 września 2019
Zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego: doręczanie pism procesowych
14 października 2019
Oceń artykuł

Podział majątku wspólnego małżonków dotyczy wszystkich wartości ekonomicznych, którą objęła wspólność majątkowa. Rozlicza się zatem nieruchomości, samochody, sprzęt RTV i AGD, środki pieniężne, czy nawet wartościowe zwierzęta. Składnikiem majątkowym, który podlega podziałowi, może być również przedsiębiorstwo.

Chociaż według obiegowej opinii „przedsiębiorstwo” to jakiś budynek, w którym prowadzona jest określona działalność gospodarcza (np. fabryka), inaczej definiuje to pojęcie Kodeks cywilny. Art. 551 KC stanowi, że przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności nazwę przedsiębiorstwa, własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości, koncesje, patenty czy prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości, ale i tajemnice przedsiębiorstwa. Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Do kogo należy przedsiębiorstwo?

Przedsiębiorstwo jest zatem pewną całością – a nie zestawem poszczególnych samodzielnych składników. Według Sądu Najwyższego (por. post. z 05.12.2014 r., III CSK 87/14, LEX), nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przedmioty służące do prowadzenia przedsiębiorstwa powinny należeć do tej samej masy majątkowej, co przedsiębiorstwo. W konsekwencji rozpatrywać należy przynależność przedsiębiorstwa jako całości do majątków małżonków, a nie przynależność poszczególnych składników przedsiębiorstwa do jednego z majątków małżeńskich. Gdy składniki przedsiębiorstwa sfinansowano w całości z jednej z mas majątkowych (np. z majątku wspólnego), to wtedy łatwo określić, do kogo należy – do obojga małżonków czy tylko do jednego z nich. Jednak przedsiębiorstwo, które powstało w oparciu o środki pochodzące z majątku wspólnego i majątku osobistego wchodzi do majątku wspólnego, jeżeli małżonkowie nie umówili się inaczej. Taka kwalifikacja przedsiębiorstwa, zdaniem Sądu Najwyższego, będzie więc uzasadniona tym bardziej, jeżeli małżonkowie postanowili o przynależności przedsiębiorstwa do ich majątku wspólnego. A jeśli brak było takiego wyraźnego postanowienia, to przedmiot majątkowy nabyty w jakiejkolwiek części z majątku wspólnego, w braku odmiennej umowy małżonków, wchodzi do majątku wspólnego. Do majątku osobistego wchodzi natomiast roszczenie o zwrot nakładu czy wydatku (por. uchw. SN z 13.11.1962 r., III CO 2/62, LEX). Tym samym wyobrażenia wielu przedsiębiorców o tym, co będzie z ich biznesem po rozwodzie, są mylne – jeśli nie postanowiono inaczej, salon fryzjerki byłej małżonki zostanie podzielony także na męża, chociaż nie ma on pojęcia o strzyżeniu czy balejażu.

Podział przedsiębiorstwa

Jeśli zatem przedsiębiorstwo podlega podziałowi jako składnik majątku wspólnego małżonków, to sąd działowy stoi przed nie lada wyzwaniem. Konieczne jest wszakże ustalenie wartości przedsiębiorstwa najczęściej przez biegłego, wyspecjalizowanego w wycenie przedsiębiorstw. Im więcej jego składników, tym prawidłowa wycena jest trudniejsza. W końcu – wielce trudne może być ustalenie, co z przedsiębiorstwem począć. Przykładowo – czy przyznać je jednej ze stron w całości z obowiązkiem spłaty drugiej strony, czy też podzielić jego składniki między uczestników postępowania.

Sądowe postępowania działowe są na ogół długie i żmudne, jeśli jego uczestnicy nie są zgodni. Warto skorzystać z pomocy adwokata, aby jak najlepiej zabezpieczyć swoją działalność oraz zbadać wszelkie możliwości załatwienia sprawy – nie tylko na drodze sądowej.

Adwokat Kamila Łukowicz
Adwokat Kamila Łukowicz
Adwokat wpisany na listę prowadzoną przez Okręgową Radę Adwokacką we Wrocławiu, wspólnik w spółce komandytowej. Jest absolwentką Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Od wielu lat z powodzeniem doradza firmom, prowadzi sprawy z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego. Pozostaje do Państwa dyspozycji pod numerem telefonu: tel: 888 603 800