Ile kosztuje sprawa gospodarcza?

Jednym z podstawowych pytań osób, które poszukują pomocy prawnej, jest to o koszty sprawy sądowej. Podejmując ryzyko zainicjowania postępowania przed sądem, warto wiedzieć, ile – w przybliżeniu – może to kosztować, zwłaszcza w sprawach gospodarczych, które od 7 listopada 2019 r. będą przebiegać zupełnie inaczej, niż aktualnie. W artykule skupimy się na tych właśnie unormowaniach, ponieważ zaczną obowiązywać już lada dzień!

Mniej zorientowanym Czytelnikom wyjaśnić należy, że we wskazanej dacie wchodzi w życie większość przepisów, które w bardzo istotny sposób zmieniają procedurę w szeroko rozumianych sprawach cywilnych. Wprowadzono między innymi odrębne regulacje w zakresie spraw gospodarczych, które rozpoznają sądy gospodarcze. Jakie są to sprawy? Przede wszystkim ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, ale także m.in. z umów o roboty budowlane, z umów leasingu czy ze stosunku spółki. Ich katalog jest zatem szeroki. Mogą to być sprawy o zapłatę czy świadczenie rzeczowe, lecz również np. o ustalenie istnienia lub nieistnienia uchwały organu spółki bądź uchylenie uchwały zgromadzenia obligatariuszy.

Wysokość wpisu od pozwu

Pierwszą z opłat, które należy uiścić, jest wpis od pozwu. Jego wymiar będzie zależny od wielu czynników – głównie od rodzaju sprawy bądź od wartości przedmiotu sporu. Taką opłatę należy uregulować co do zasady już w chwili złożenia pozwu do sądu, chyba że powód ubiega się np. o zwolnienie od kosztów sądowych, co jednak w sprawach gospodarczych zdarza się niezmiernie rzadko. Zgodnie z podstawowymi przepisami, w sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia, którą ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w znowelizowanym brzmieniu określa „widełkowo”, aż do kwoty 20.000 złotych (dla przykładu, gdy wartość przedmiotu sporu czy zaskarżenia wynosi ponad 4.000 złotych do 7.500 złotych, to opłata stała opiewa na kwotę 400 złotych). Już jednak w sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20.000 złotych pobiera się od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200.000 złotych. Tymczasem w od pozwu w sprawach o rozwiązanie spółki czy wyłączenie wspólnika ze spółki pobiera się opłatę stałą w kwocie 5.000 złotych i takich odrębności jest wiele. Odpłatne jest również wnoszenie środków zaskarżenia  w toku sprawy.

Dalsze koszty postępowania – zaliczka, opłata stała i inne

Po drugie, dalsze koszty postępowania są uzależnione również od tego, jakie czynności dowodowe ma przeprowadzić sąd. Jeśli na przykład chcemy, by danym zagadnieniem zajął się biegły sądowy, wówczas musimy liczyć się z tym, że trzeba uiścić zaliczkę na poczet jego wynagrodzenia. Strona, która wnosi o podjęcie czynności połączonej z wydatkami, obowiązana jest wszakże uiścić zaliczkę na ich pokrycie w wysokości i terminie oznaczonym przez sąd, w tym również uzupełnić wpłaconą już zaliczkę. W braku jej uregulowania sąd pominie taką czynność. Co więcej – opłatę stałą w kwocie 100 złotych od każdej osoby, której wniosek dotyczy, pobiera się od wniosku o wezwanie na rozprawę świadka, biegłego lub strony, jeżeli wniosek został złożony po zatwierdzeniu planu rozprawy. W przypadku konieczności zarządzenia przymusowego sprowadzenia świadka pobiera się dodatkowo opłatę w kwocie 200 złotych. To istotna zmiana co do kosztów procesu w sprawach, o których mowa, bowiem wcześniej taka regulacja nie obowiązywała.

Zwrot kosztów sprawy

Po trzecie, pamiętać należy, że zasadniczo strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Oznacza to, że jeśli sprawę wygramy, to przeciwnik powinien nam zwrócić poniesione koszty. Od tej reguły istnieją jednak odstępstwa. W sprawach gospodarczych niezależnie od wyniku sprawy sąd może obciążyć kosztami procesu w całości lub części stronę, która przed wytoczeniem powództwa zaniechała próby dobrowolnego rozwiązania sporu, uchyliła się od udziału w niej lub uczestniczyła w niej w złej wierze i przez to przyczyniła się do zbędnego wytoczenia powództwa lub wadliwego określenia przedmiotu sprawy – a to nie jedyny wyjątek.

Decydując się na wytoczenie powództwa w sprawie gospodarczej, warto uzyskać wcześniej od adwokata kompletną informację co do kosztów procesu. Pozwala to oszacować ryzyko sporu sądowego, ale i poznać koszty zastępstwa adwokackiego w takich sprawach – one bowiem regulowane są umową klienta z pełnomocnikiem.