Zabezpieczenie interesów wierzyciela: umowa za zgodą małżonka

Dłużnicy solidarni
Wzajemne rozliczenia dłużników solidarnych
3 kwietnia 2020
Rozwód
Trwały i zupełny rozkład pożycia, czyli kiedy można się rozwieść.
24 kwietnia 2020
Dłużnicy solidarni
Wzajemne rozliczenia dłużników solidarnych
3 kwietnia 2020
Rozwód
Trwały i zupełny rozkład pożycia, czyli kiedy można się rozwieść.
24 kwietnia 2020
Zabezpieczenie interesów

Zabezpieczenie interesów - Adwokat z Wrocławia

Oceń artykuł

Zawierając umowy, trzeba pamiętać o zabezpieczeniu swoich interesów. Jedną z takich pomocnych instytucji prawnych jest uzyskanie zgody małżonka dłużnika na zaciągnięcie przez niego zobowiązania, dotyczącego majątku wspólnego małżonków.

Masy majątkowe

            Małżonkowie, pomiędzy którymi panuje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej, operują trzema masami majątkowymi: masą wspólną i dwiema masami osobistymi, czyli masą żony i masą męża. Zgodnie z ogólną zasadą, która wynika z art. 36 § 2 KRO, każdy z małżonków może zarządzać majątkiem wspólnym i zaciągać zobowiązania z nim związane. Za wyjątkiem wskazanych w przepisach sytuacji, zgoda drugiego małżonka nie jest ku temu potrzebna.

Gdy zobowiązania małżonka dotyczą jedynie jego majątku osobistego, to wtedy wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9 (art. 41 § 3 KRO). Nie jest jednak tak, że za zobowiązania dotyczące majątku wspólnego, które zostały zaciągnięte przez tylko jednego małżonka, odpowiadają oboje małżonkowie z ich majątków wspólnego i osobistych. Przeciwnie – z art. 41 § 1-3 KRO wynika, że każdy małżonek odpowiada za „swoje” zobowiązania (zaciągnięte wyłącznie przez niego), dotyczące majątku wspólnego, co do zasady ze swojej, osobistej masy majątkowej i z pewnych dodatkowych źródeł, o czym będzie jeszcze mowa (por. J. Słyk, komentarz do art. 41 KRO [w:] KRO. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2019, Legalis).

            Przepis art. 41 § 1 KRO pozwala na rozszerzenie takiej odpowiedzialności, a więc na zwiększenie możliwości zaspokojenia się wierzyciela. Oto bowiem jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków. Zobowiązanie dłużnego małżonka musi jednak wynikać z czynności prawnej (wskazuje na to wprost art. 41 § 2 KRO), a zatem najczęściej mowa o zawarciu umowy. Zgoda może być generalnie wyrażona w dowolnej formie, nawet w sposób dorozumiany, byle przed dokonaniem danej czynności.

Skuteczne zabezpieczenie interesów wierzyciela

Natomiast dla skutecznego zabezpieczenia interesów wierzyciela konieczne jest zrealizowanie warunków przewidzianych w Kodeksie postępowania cywilnego. Żeby móc w omawianej sytuacji przeprowadzić egzekucję wobec majątku wspólnego małżonków, nie wystarczy przekazanie komornikowi sądowemu, że małżonek naszego dłużnika zgodził się na taką preferencyjną egzekucję. Konieczne jest uzyskanie klauzuli wykonalności również przeciwko niemu. Przepis art. 787 KPC stanowi, że tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim sąd nada klauzulę wykonalności także przeciwko jej małżonkowi z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową, jeżeli wierzyciel wykaże dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika. Na nic wierzycielowi zdadzą się świadkowie, którzy zeznają, że małżonek ustnie zgodził się na zawarcie danej umowy. Konieczne jest wykazanie tego dokumentowo, zgodnie z powyższym przepisem, ażeby uzyskać tytuł wykonawczy, będący podstawą prowadzenia egzekucji sądowej.

Omawiana instytucja to tzw. zgoda fakultatywna małżonka. Niekiedy do dokonania danej czynności prawnej uzyskanie zgody małżonka jest niezbędne dla ważności takiej czynności – wtedy mowa o tzw. zgodzie obowiązkowej (por. art. 37 § 1-3 KRO). Uzyskanie zgody obowiązkowej stanowi jednocześnie uzyskanie zgody, o której mowa w art. 41 § 1 KRO (por. np. A. Lutkiewicz-Rucińska [w:] KRO. Komentarz, red. H. Dolecki, T. Sokołowski, Warszawa 2013, s. 254).

Jeśli zgody, o której mowa w art. 41 § 1 KRO, brak, bądź zobowiązanie jednego z małżonków nie wynika z czynności prawnej, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9, a jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa (art. 41 § 2 KRO).

Warto więc zadbać o to, aby podpisywana umowa zawierała takie postanowienia, które pozwolą na skuteczniejsze zabezpieczenie naszych interesów i efektywniejszą egzekucję, nawet jeśli nie przewidujemy późniejszych problemów…

Adwokat Kamila Łukowicz
Adwokat Kamila Łukowicz
Adwokat wpisany na listę prowadzoną przez Okręgową Radę Adwokacką we Wrocławiu, wspólnik w spółce komandytowej. Jest absolwentką Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Od wielu lat z powodzeniem doradza firmom, prowadzi sprawy z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego. Pozostaje do Państwa dyspozycji pod numerem telefonu: tel: 888 603 800